SJAJNE VESTI PREDSTAVLJAJU PRVI AUTORSKI TEKST

SJAJNE VESTI su nedavno najavile saradnju sa analitičarom Predragom Martinovićem. U svom prvom delu autorskog teksa, na temu „(NE) ZASEJANA SRBIJA“, predstaviće istoriju Srbije u pogledu poljoprivrede, privrede, stočarstva, šumarstva, voćarstava, i drugo.

Osnovni pojmovi

Radi boljeg razumevanja teksta koji sledi autor smatra da je neophodno na samom se početku upoznati sa osnovnim pojmovim vezanim za tematiku.

– Poljoprivreda je grana privrede u kojoj se vrši uzgoj životinja, biljaka, gljiva i drugih oblika života radi dobijanja hrane, vlakana, biogoriva, medicinskih i drugih proizvoda kojima se omogućava i održava ljudski život.
– Osnovne poljoprivredne grane su zemljoradnja i stočarstvo. U poljoprivredu u širem smislu ubrajaju se još i šumarstvo, vodoprivreda, lov i ribolov.
– Poljoprivredno zemljište je tlo koje svojim fizičkim, hemijskim i biološkim karakteristikama pogoduje poljoprivrednoj proizvodnji kao i tlo koje se može privresti nameni poljoprivredne proizvodnje. To su njive, livade, voćnjaci, vrtovi, pašnjaci, ribnjaci, močvare i drugo.
– Obradivo poljoprivredno zemljište jesu njive, vrtovi, voćnjaci, vinogradi i livade.
– Konverzija obradivog poljoprivrednog zemljišta jeste niz pripremnih procesa kojima se već postojeće obradivno poljoprivredno zemljište priprema za organsku poljoprivrednu proizvodnju.
– Organska poljoprivredna proizvodnja je sistem održive poljoprivrede koji je zasnovan na poštovanju ekoloških principa putem racionalnog korišćenja prirodnih resursa, upotrebe obnovljivih izvora energije, očuvanja prirodne raznolikosti i zaštite životne sredine primenom prirodnih postupaka i supstanci uz što je manje moguću upotrebu sintetizovanih sredstava (a najbolje bez njih).
– Zemljišni fond predstavlja neobrađeno poljoprivredno zemljište (ono zemljište koje nije u funkciji poljoprivredne proizvodnje ili koje je obraslo višegodišnjim rastinjem) koje je u vlasništvu države kao pravnog subjekta.
– Ar (a) i hektar (ha) su merne jedinice za površinu SI sistema a usko su vezane za poljoprivredu. Jedan ar predstavlja 100 metara kvadratnih a hektar se sastoji iz sto ara (10.000 metara kvadratnih).
– Domaće životinje su one koje čovek pripitomljava i gaji radi koristi i razonode. Za tekst koji je pred Vama najbitnije su one domaće životinje koje se gaje u oblasti privrede koja se naziva stočarstvo a to su stoka i živina.
– Stočni fond predstavljaju u gornjoj definiciji izdvojene domaće životinje koje su u vlasništvu države kao pravnog subjekta.

Zemljišni i stočni fondovi su zastareli pojmovi koji su svoj život imali u zemljama soc-komunističkog lagera budući da je u demokratskim društvima primat dat privatnoj u odnosu na državnu/društvenu svojinu.

U izradi ovog teksta autor je koristio podatke iz studije prof. Dr Miladina Ševarlića “Poljoprivredno zemljište“ izrađenoj na osnovu Popisa poljoprivrede provedenog 2012. godine na teritoriji Republike Srbije koju je izdao Republički Zavod za statistiku (u tekstu će detalji korišćeni iz te studije biti navedeni u zagradi pod oznakom sMŠ), sa Internet prezentacije Vlade Republike Srbije (oznaka u zagradi wVRS), sa Internet prezentacije FAO (oznaka u zagradi wFAOSTAT), podatke Poljoprivrednog fakulteta Univerziteta u Beogradu (oznaka u zagradi PfBU), Zavoda za statistiku Republike Srbije (oznaka u zagradi wZS) te razne tekstove koji se mogu naći na internetu a vezani su za temu teksta koji je pred Vama.

Istorijat

U zvaničnoj svetskoj istoriografiji istaknuto je da je poljoprivreda sa svojim osnovnim granama predstavljala kako razvojni tako i važan ekonomski činilac čoveka kao bića još od prvobitnih ljudskih zajednica. Instinktivno prepoznajući zemlju kao izvor hrane primitivni čovek je shvatio da mora da nauči da zemlju obogaćuje i obrađuje kako bi od nje imao prihod.

Horda, kao prvobitnio stepen organizacije ljudskog društva bila je biološko-ekonomska zajednica migranstskog karaktera čiji su se članovi neprekidno selili iz jednog kraja u drugi u potrazi za staništem koje će obilovati hranom i vodom.
Sledeći stepen ljudskog razvoja, rod, donosi zajednicu nemigrantskog karaktera čiji se članovi, osim lovom, počinju baviti i zemljoradnjom i stočarstvom a počlinju se razvijati i primitivni zanati kao novi oblik ekonomskih odnosa.
Kako su prvi zapisi koji su nastajali bili crteži po zidovima pećina u kojima su naši davni preci živeli to mi iz njih saznajemo podatke o brojnosti članova zajednice kao i čime se dati rod ili pleme (naredni stepen razvijenosti ljudskog društva) bavilo. Pored prikaza lova među pećinskim crtežima se mogu pronaći i dokazi pripitomljavanja prvih životinja i njihova iskorišćenost u primitivnoj zemljoradnji kao i stočarstvu.

Do sada opisana društva nisu bila ekonomski razvijena niti su imala zaštitu. Potreba za sigurnošću ali i sprečavanjem gubitaka u robnoj razmeni doveli su do formiranja naroda kao sledećeg stepena u razvoju ljudskog društva. Narodi su u kasnijim fazama razvoja formirali države kao oblik samoorganizovanja. U ovom trenutku neophodno je napomenuti da pojmovi narod i država nisu imali semantičko značenje kakvo imaju danas ali su, u nešto kasnijim vremenima dobili sve prerogative koje poseduju i moderne države.

Pojavom platnih sredstava (novca i drevnih menica) produbljuju se klasne razlike koje do tih vremena nisu bile uočljive u toj meri. Čak sve do pojave države kao bitnog faktora u razvoju ljudskog društva i te nove razlike nisu bile toliko primetne ali pojavom države nastaju klase bogatih i klase siromašnih, klase vladalaca i sluga, tlačitelja i potlačenih. Do produbljivanja ovih razlika dolazi zbog akumulacije bogatstva (novac, zlato, drago kamenje) a klasa bogatih, koja se pretvara u vladajuću klasu/strukturu i u tim davnim vremenima bila je klasa imalaca sredstava za proizvodnju.

Razvojem klasa razvijao se i najdelotvorniji metoda držanja širokih narodnih masa (klase siromašnih) pod kontrolom a to je religija. Primitivna verovanja su bila višebožačka te se, pored vladajuće klase razvila i sveštenička klasa čiji je zadatak bio da od bogova u koje su propagirali veru izmole povljnu letinu, prekinu sušu, spreče neprijatelja da osvoje njihovu teritoriju i porobe narod, jednom rečju – verom su kontrolisali sve oblasti života a klasa siromašnih je sve to plaćala, prvo u naturi a kasnije novcem. Tokovima vremena sveštenička klasa je postala kredibilnija od vladajuće te je kontrolisala kako narod držeći ih pod kontrolom zarad opstanka vladajuće klase na svom mestu tako i vladare jer je njihov autoritet u narodu bio toliki da su u mnogim društvima oni bili odlučujući činilac smene ili opstanka neke vladajuće strukture.

Ekonomska snaga nekog naroda u tim se vremenima merila bogatstvom vladajuće strukture. Osim klasičnom poljoprivredom vremenom su narodi počeli da se bave i zanatskim poslovima tako da je sve više prirodnih materijala pokazalo svoju široku primenu. Tek razvojem zanatstva kao tercijerne grane privrede poljoprivreda započinje svoj sopstveni razvoj podstičući apsolutnu iskorišćenost potencijala koje je imao odnosni region. Međunarodna trgovina se u starim vremenima zasnivala na razmeni robnih dobara i to između razvijenog i nerazvijenijih, primitivnijih naroda. Ovde moramo napraviti digresiju i napomenuti da izraz “primitivan“ se odnosi na razvoj poljoprivredno-zanatskih tehnologija i da nema pežorativno značenje kakvo ima danas. Pre razvoja nove klase, vojske, razvijeniji narodi su se trudili da one manje privredno razvijene narode asimiluju. Razvojem vojnih snaga proces asimilacije ustupa pred osvajanjima. Već privredno jaki narodi postaju još moćnijima jer su zahtevi održavanje stajaće vojske uveliko prevazišli postojeće ekonomske mogućnosti.

Na ovom stepenu ljudskog razvoja dolazi do formiranja država kao oblika samoorganizovanja naroda. Na taj način narodne vladajuće strukture postaju državnim te stari svet polako počinje da dobija obrise onoga što imamo i danas prilike da vidimo.

Kolonijalni period jeste vreme kada se formiraju prve velesile u današnjem smislu te reči koje su svoju teritoriju i politički uticaj širile vojnom silom prema nerazvijenijim narodima čija je teritorija bila izuzetno bogata plodnom zemljom ili rudnim bogatstvima.

Moderno doba, koje počinje industrijskom revolucijom osim što dovodi do pojave nacija još više produbljuje već postojeće klasne razlike. Osim u poljoprivredu, koja je ostala apsolutno osnovnom granom privrede i ekonomije svih država ulagalo se u razvoj zanatstva i oružja. U razvoj naoružanja ulagale su kolonijalne sile kojima je cilj bio da zadrže svoj uticaj na ekonomsko-političkoj svetskoj šahovskoj tabli. Zarad stvaranja sve novog, močnijeg oružija ulagano je i u nauku dok je jaz između bogatih i siromašnih bivao sve dubljim.

Robovlasnički, feudalni, buržoaski sistemi su propadali ali se u raspodeli povlašćenosti sa svakim novim političkim sistemom ništa spektakularno nije menjalo. Nove vladajuće strukture samo su iskoristile brojnu masu siromašnih i nepovlašćenih kako bi, revolucijama, došli do položaja, asimiilovali određeni broj siromašnih u strukture novog sistema kako bi se stvorio privid ostvarivanja prava ugnjetenih i na ivicu ekonomske propasti dovedenih u najvećem broju nepismenih seljaka kako se, osim tog privida ne bi promenilo baš ništa. Naravno, svaka se novopridošla struktura surovije od svojih prethodnica obračunavala sa svojim dojučerašnjimj saborcima a nosioci takvih odnosa su bili isti ti dojučerašnji saborci kojima su date privilegije u zamenu za izdaju interesa sopstvene klase.

Svi politički pokreti nastali „iz naroda, sa narodom, za narod“ izdali su interese grupa za čija prava su se borili kako u ne tako davna vremena, tako i danas. Globalno posmatrano, nikada nije bio veći broj vladinih ali i nevladinih organizacija koje vode računa o radnicima, deci, trudnicama i ostalim grupama koje sa pravom danas samtramo ne samo ugnjetenima već i egzistencijalno ugroženima. Šta je rezultat tolike „brige“?

U zapisanoj istoriji nije bilo dubljeg jaza između bogatih i siromašnih niti više deklarativne brige za prava siromašnih. Formiranjem modernih, demokratskih društava formirane su i političke partije najšarenijih programskih orijentacija čiji je cilj održavanje reda i poretka koji su ustanovile međunarodne korporacije radi akumulacije što veće količine kapitala. Najdirektniji eksponenti tih korporacija, banke, jaz između bogatih i siromašnih produbljuju sve više veštački izazivajući globalne ekonomske krize i, samim tim , lokalne dužničke krize veoma uspešno stvarajući neorobovlasnički sistem koji se održava zahvaljujući vladama instrumentalizovanim upravo od strane međunarodnih korporacija.

Nastaviće se …

  autorski tekstovi, burzoaski sistem, crtezi, drzave, feudalni sistem, horda, industrijska revolucija, kolonije, moderno doba, nezasejana srbija, organska proizvodnja, pecine, pleme, politicki pokreti, predrag martinovic, religija, robovlasnicki sistem, rod, sjajne vesti, stocni fond, top vesti