SJAJNE VESTI & AGROKLUB

Najznačajnije karakteristike domaćih rasa koza su skromne proizvodne sposobnosti, dobro prilagođavanje različitim uslovima gajenja i skromni zahtevi u pogledu ishrane. O njihovim osobinama pročitajte u tekstu.

Veliki broj naših autohtonih rasa je zapostavljen, a mnogima preti izumiranje. Rezervati prirode neretko su njihovo stanište. Ono što je uglavnom zajedničko za sve njih, o bilo kojoj vrsti životinja da se radi, jeste da su potisnute zbog rasa većih proizvodnih sposobnosti i pored toga što su skromnih zahteva u pogledu nege i ishrane, ali su zato i skromnog prirasta.

Naše domaće rase koza su: balkanska domaća koza, domaća bela koza i sanska rasa koza, navodi se u knjizi „Stočarstvo“, dr Milice Petrović sa Poljoprivrednog fakulteta u Zemunu.

Balkanska domaća koza

Do Drugog svetskog rata, balkanska domaća koza (na naslovnoj fotografiji) je bila najzastupljenija rasa u našoj zemlji. Tada je gajena, kako u brdsko planinskim, tako i u ravničarskim područjima, što govori da je reč o rasi koja je prilagođena različitim uslovima gajenja.

Izgled ove rase koza karakteriše se uskim skeletom, istaknutim grebenom i razvijenijim zadnjim delom tela, tankim i čvrstim nogama i papcima. Na glavi srednje dužine, nalaze se vrlo pokretljive uši. Ove koze su u najvećem broju rogate, ali to ne mora biti slučaj, naročito u nižim predelima. Vrat je dug i tanak. Grla su jako male telesne mase, koja u nižim područjima iznosi 35-40kg, a u višim 30-38kg.

Dimitrijević: Očuvajmo autohtone rase!

Proizvodnja mleka zavisi od ishrane i držanja, u proseku iznosi od 100 l -130 l, a u boljim uslovima i duplo više. Prosečna plodnost balkanske domaće rase koza je 1-1,2 jaradi godišnje. Ovu rasu koza karakteriše duga, gusta i sjajna dlaka (kostret). Godišnja proizvodnja kostreta je 0,5kg po grlu (kozi).

Broj grla ove rase, čija je karakteristika da da se brzo prilagođava uslovima u kojima se gaji, je znatno smanjen. Ova rasa koza nalazi se u programu zaštite i očuvanja animalnih genetičkih resursa. Za sva grla starija od šest meseci predviđena je subvencija države u iznosu od 4.500 dinara po grlu godišnje, što je predviđeno Pravilnikom za očuvanje životinjskih genetičkih resursa.

Sanska rasa koza

Ova rasa koza vodi poreklo od švajcarske sanske koze, koja je kod nas uvezena početkom prošlog veka. Grla koja su uvezena, ukrštana su sa balkanskom rasom ili su gajena u čistoj rasi pri lošim uslovima gajenja. Gajenje malog broja grla u čistoj rasi uzrokovalo je odgajivanje u srodstvu, bez osvežavanja krvi. Kao rezultat svega toga, naša sanska rasa koza je sitnija (45-50kg) i manjih proizvodnih sposobnosti. Proizvodnja mleka je veća pri boljim uslovima gajenja, a u proseku iznosi oko 500l.

Domaća bela koza

Ukrštanjem balkanskih koza iz nižih predela i jarčeva sanske rase stvorena je domaća bela koza. Između dobijenih meleza postoji razlika po proizvodnim sposobnostima, izgledu i boji (bela, crna, smeđa). Telo je prekriveno dugom ili kratkom dlakom. Karakteristika ove rase je da je prilagođena vrlo lošim uslovima gajenja, kao što je oskudna ishrana i nepovoljni zemljišni tereni. Prema istraživanjima, proizvodnja mleka na godišnjem nivou može biti 270l u prvoj laktaciji i oko 450l u kasnijim laktacijama. Prosečna plodnost domaće bele koze iznosi 1,8 jaradi po kozi. Težina odraslih koza iznosi oko 40, a jarčeva oko 50 i više kilograma. Od ukupnog broja koza kod nas, ona je najzastupljenija. Sprovodi se oplemenjivanje domaće bele koze ukrštanjem sa sanskom rasom.

Autor: Julijana Radenković
Foto: Bogdan Cekić

U saradnji sa AGROKLUBOM ovaj članak je prenesen u celosti bez izmene.

SJAJNO!

  agroklub, autohtone rase, balkanska koza, bela koza, domaca koza, domace rase koza, julijana radenkovic, koze, milica petrovic, proizvodnja mleka, sanska koza, sjajne vesti, top vesti