SJAJNE VESTI O PRAVOSLAVNOM BOŽIĆU, KALENDARIMA I OBIČAJIMA U VEZI BOŽIĆA

Poštovani čitatelji, kako se već godinama susrećemo sa istim nedoumicama vezanim za Božić, Redakcija je odlučila da svoj najnoviji segment, RELIGIJU otpočne tekstom vezanim za Pravoslavni Božić.

Jedna od prvih nejasnoća koja se javlja u direktnoj je vezi sa kalendarom, odnosno večitim pitanjem zašto Rimokatolici i neki Pravoslavci slave Božić po Gregorijanskom kalendaru, a neki Pravoslavci po Julijanskom kalendaru i koji je ispravniji?

Mi ne želimo da dajemo odgovor koji je kalendar ispravan ili nije, taj odgovor trebalo bi da daju astronomi i predstavnici religija već samo da damo kratko pojašnjenje o razlici između kalendara. Rimokatolici i sledeće Pomesne Pravoslavne Crkve Božić slave 25. decembra. To su sledeće Crkve:

1. Carigradska;
2. Aleksandrijska;
3. Antiohijska;
4. Grčka;
5. Rumunska;
6. Kiparska;
7. Poljska i
8. Bugarska.

U principu se pravi greška jer se smatra da su Pomesne Pravoslavne Crkve preuzele Gregorijanski kalendar što nije istina već su ove Crkve preuzele Reformisani julijanski kalendar koji je izradio naš čuveni astronom i fizičar Milutin Milanković. Crkve koje nisu prihvatile Milankovićev kalendar (završen i podnet Crkvama 1923. godine) su:

1. Ruska;
2. Srpska;
3. Jerusalimska;
4. Gruzijska i
5. Sveta Gora Atonska (nije Pomesna Pravoslavna Crkva ali potpada pod duhovno nadležtvo Vaseljenskog – Carigradskog Patrijarha).
Ove su Crkve ostale verne Julijanskom kalendaru koji u ovom veku „kasni“ za gregorijanskim 13 dana ali se i u tim Crkvama Božić slavi 25. decembra ali ne pada istog dana kao u drugim.

Sledeća „nedoumica“ koja svoje uporište nema u Svetom Pismu Novoga Saveza (ispravan prevod hebrejske reči b’rit) jeste badnjak ili hrastovo drvo sasušenih listova. Badnjak je ostatak staroslovenskog paganstva, a svoju namenu je našao u Božiću jer se „uz Badnjak čeka Božić“ i to drvo simboliše Hrista. Paljenje badnjaka ostavljamo teolozima da objasne, jer ni autoru ovog teksta nije sasvim jasna svrha spaljivanja. Stari su govorili da se to radi da bi se Gospod ugrejao, ali za to imamo slamu na kojoj je, prema izveštaju iz Jevanđelja, Isus položen. Smatra se, čak da je koren reči badnjak i bdeti isti pa da se zbog toga Badnjak unosi u kuću…

Česnica jeste pogača koja simbolizuje obilje koje nudi zemlja kao dar Božji. Smatra se da, što je pogača veća to će godina biti rodnija. Hleb je beskrvna žrtva Bogu koja datira još od starosaveznih vremena i obreda, a u Hrišćanstvu se smatra Telom Isusa Hrista i jede se prilikom Svetog Pričešća na Liturgijama (misama u rimokatoličanstvu) uz vino koja se smatra Krvlju Isusa Hrista. Česnica se nikada ne načinje pre nego što dom poseti položajnik, kao ni pečenica koja predstavlja prvi mrsni zalogaj nakon šestonedeljnog Posta, ispovesti i Pričešća.

Položajnik je prvi gost koji poseti dom na Božić. U našem narodu smatra se da je dobro da položajnik bude što mlađa osoba, muška, zdrava, jaka koliko se to može za godine koje ima (najčešće je to dete) i položajnik se smatra samim Isusom Hristom. Čitave godine on je najdraži gost u domu u koji je došao na Božić, a domaćin i domaćica ga posebno darivaju u znak blagodarenja što im je svojim dolaskom doveo samog Isusa. Najčešće se daruje košulja ili čarape ili razne varijacije koje su danas normalne (duksevi, donji veš, pantalone ili farmerke i td.)

Želim da Vas podsetimo na još jednu jako bitnu stvar: tokom Božića nemojte bacati petarde, jer one svojim eksplozijama narušavaju mir kako ljudi tako i Nebesa i svakako nisu u duhu Praznika. Eksplozije asociraju na ratove i razaranja, a Božić je dan Slave Bogu na visini, mira na zemlju i dobre volje među ljudima. Bacajući petarde ili pucajući na Božić niti Boga slavimo, niti aludiramo na mir niti smo puni dobre volje i radosti već veselja koje lako može preći i u neumerenost u jelu i piću i ostale smrtne grehove. Podsetimo se da je i Patrijarh Srpske Pravoslavne Crkve Pavle pozivao naš narod da Božić dočeka dostojanstveno i na Liturgijskom sabranju, a ne šenlučenjem.

U nadi da će Vam ovaj tekst pomoći u nekim nedoumicama oko Božića Redakcija svima koji slave želi da u miru, ljubavi i dobroj volji proslave Praznik.

Na slici koja prati tekst su darovi trojice kralja-mudraca sa Istoka koje su oni predali Hristu na dan Rođenja u pećini/štali u kojoj se rodio a koji se čuvaju u Skitu Svetog Pavla na Svetoj Gori.

  badnjak, bozic, cesnica, gregorijanski kalendar, hrastovo drvo, katolici, milutin milankovic, patrijarh pavle, polozajnik, pravoslavci, pravoslavlje, pravoslavni bozic, psenica, sjajne vesti, top vesti