SJAJNE VESTI PREDSTAVLJAJU PRVI AUTORSKI TEKST

Šesti nastavak je pred vama, a do sada smo imali vrlo interesantne kako poglede tako i komentare na „(NE) ZASEJANU SRBIJU“. Predrag Martinović, naš saradnik-analitičar, je do sada predstavio verlo interesantne teme. Ovaj put predstavlja pogled na Poljoprivredu i Srbija 21. veka.

Poljoprivreda i Srbija dvadesetprvog veka

U 20. veku u Jugoslaviji su sprovedene dve velike agrarne reforme: prva u Kraljevini SHS 1918. godine i druga u DF Jugoslaviji 1945. godine. Prva agrarna reforma je za cilj imala ukidanje kmetstva i, takođe, nacionalizaciju imovine s’ tim što je reforma provedena 1918. godine podrazumevala da (dotadašnji) kmetovi mogu zadržati većinu svojih imanja ali ne smeju imati sluge. Agrarna reforma provedena 1945. godine za krilaticu je imala da „zemlja pripada onima koji je obrađuju“ i podrazumevala je nacionalizaciju od velikih posednika i parcelisanje zemlje radi raspodele porodicama koje su se orijentisale na poljoprivredu.

Na neki način aktuelna situacija nije mnogo drugačija sada, u 21. veku nego što je to bila posle II Svetskog Rata. Tada nam je zemlja bila razorena samim ratnim dejstvima, a danas posledicama NATO-agresije 1999. godine, nerazvijenim sistemom agrara, neobrađenom zemljom, industrijski zatrovanim zemljištem kao i veštačkim đubrivima lošeg kvaliteta.

Država kao sistem u poslednjih trideset godina nije razvila nikakvu strategiju za razvoj sela kao poljoprivrednog potencijala niti za razvoj sela kao turističkog potencijala. Poljoprivrednici su prepušteni samima sebi i samoorganizovanju u zadruge koje su smrću Jugoslavije i same nestale. Suočeni sa nedostatkom sredstava koje je država u obavezi da obezbedi selo se prvo suočilo sa migracijom ruralnog stanovništva prvo prema većim industrijskim centrima a zatim i gradovima, a kako je politička situacija u Srbiji bivala „opuštenijom“ i prema inostranstvu te su sela Srbije „ostarela“ i onemoćala, kako smo videli u prethodnom odeljku.

Vlasti u Srbiji uporno tvrde dve neodržive činjenice: kako je Srbija ekonomski stabilna i razvijena država i kako je izašla iz svetske krize (ili, u zavisnosti od koalicije koja je na vlasti nije ni ušla u krizu). Imajući u vidu zaostalost privrede u celini a u sklopu nje zaostalost poljoprivrede kao osnovne privredne grane i moramo se zamisliti nad ovom tvrdnjom naših vlastodržaca. Autor ponovo naglašava značaj poljoprivrede i visoko razvijenih država i onih u razvoju – ni jedna država na svetu poljoprivredu ne uzima zdravo za gotovo osim, na žalost zemalja bivše Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (wFAOSTAT):

1. Slovenija u periodu 2001-2011. godine beleži stagnaciju u poljoprivrednoj proizvodnji tri strateški bitna useva i stočnom fondu;
2. Hrvatska u istom periodu beleži opadanje u obe grane poljoprivrede;
3. Crna Gora u istom periodu beleži blagi porast pogotovo u stočnom fondu dok je poljoprivredna proizvodnja tri strateški najbitnija useva bliža negativnoj stagnaciji;
4. Bosna i Hercegovina u istom periodu beleži u živini koja nosi ali i poljoprivrednoj proizvodnji tri strateški bitna useva; i
5. Makedonija u istom periodu beleži opadanje u obe grane poljoprivrede.

Što se tiče zemalja u okruženju situacija je sledeća:

1. Austrija u istom periodu beleži porast u obe grane poljoprivrede;
2. Mađarska u istom periodu beleži blagi porast poljoprivredne proizvodnje tri strateški bitna useva dok je stočni fond u opadanju;
3. Rumunija u istom periodu beleži stagnaciju poljoprivredne proizvodnje tri strateški bitna useva a blagi porast stočnog fonda;
4. Bugarska u istom periodu beleži blagi porast u poljoprivrednoj proizvodnji tri strateški bitna useva a opadanje stočnog fonda;
5. Grčka u istom periodu beleži beleži stagnaciju poljoprivredne proizvodnje tri strateški bitna useva i opadanje stočnog fonda; i
6. Albanija u istom periodu beleži porast živine koja nosi u stočnom fondu dok sve ostalo beleži stagnaciju.

U ovom trenutku valja napomenuti da Grčka od svih analiziranih zemalja ima najveći procent zemljišta zasejanog stalnim usevima, čak 8,9%.

Što se tiče zemalja soc-komunističke orijentacije, pored već detaljnije obrađene Kine, porast stočnog fonda beleže još Bolivija, Argentina, Venecuela i Kuba a u poljoprivrednoj proizvodnji Bolivija beleži porast šećerne repe, Argentina soje, Venecuela opadanje šećerne repe i stagniranje kukuruza i pirinča a Kuba opadanje šećerne repe i stagnaciju povrća i kafe. Brazil u istom periodu beleži porast stočnog fonda, stagnaciju kukuruza i soje i porast šećerne repe dok Libija beleži blagi porast stočnog fonda i blagi porast krompira i lubenice.

Većinu ovih zemalja možete prepoznati kao stabilne i razvijene ekonomije. Sada se postavlja pitanje zašto se njima ne pridruži i Srbija koja ima sve potencijale da se razvija u tom pravcu.

I pored toga što je postao najobičnijom floskulom izraz „domaćinski odnos“ moramo upotrebiti u ovom tekstu jer upravo nedomaćinski odnos države prvenstveno prema zemlji kao potencijalu i resursu, a zatim i prema poljoprivrednim proizvođačima doveo je do ovakvog stanja u poljoprivredi a samim tim i privredi.

Srbija danas nema zdravu agrarnu politiku, priča se o podsticajima u poljoprivredi čija je vrednost ispod svake kritike, a i samo dobijanje podsticaja tera poljoprivrednike u nova kreditna zaduženja. Odavno su ugašene zemljoradničke zadruge, a sindikati tradicionalno ne vrše svoju funkciju. Koncept liberalnog tržišta koji je faktički ukinuo zakon ponude i potražnje kao osnovni zakon na kojem je postavljena ekonomija ušao je i u poljoprivredu, a zajedno sa pravilima Evropske Unije kojoj srpska Vlada teži od 2000. godine na ovamo položaj seljaka kao društvene egzistencije je apsolutnoo doveden u pitanje.

Nastaviće se …

  agrarne reforme, jugoslavija, liberalno tržiste, nezasejana srbija, predrag martinovic, sjajne vesti, srbija, top vesti